The Independent (Engeland)

Dit is één van de eerste Engelse artikelen over de Buteyko Methode. Het verscheen op 10 juni 1996 in The Independent.

In Engeland zijn ze nu zo ver dat sommige zorgverzekeraars de cursus vergoeden, en dat de Buteyko Methode aanbevolen wordt in de “British Guideline on the Management of Asthma 2008” van de British Thoracic Society & Scottish Intercollegiate Guidelines Network (SIGN). Dit zeggen ze: "Hyperventilation reduction techniques such as the Butekyo Method) can improve asthma symptoms, quality of life and reduce bronchodilator requirement in adults with asthma".

Voor Nederland ligt dat (met het huidige ontwikkeling waar vele therapeuten het vergoedingensysteem verlaten), nog erg ver weg.

Dit is de door mij vertaalde tekst van het artikel. In het artikel komt o.a. Christopher Drake aan het woord, met wie ik een tijd samengewerkt heb.

---

Adem rustig

Honderden astmapatiënten zeggen dat de Buteyko methode hun leven heeft veranderd. Waarom is de medische wereld dan zo wantrouwig over de methode?

Elke vier minuten wordt er (in Engeland) een kind opgenomen in het ziekenhuis met een zware astma-aanval. De komende maanden zal dat aantal waarschijnlijk nog hoger liggen doordat er meer pollen in de lucht zijn en het weer wisselvallig blijft.

De reactie van de medische wetenschap hierop is nieuwe medicijnen ontwikkelen en voorschrijven – de jaarlijkse verkoop van astma-inhalatiemedicijnen bedraagt nu al 18 miljoen Britse pond. En recent onderzoek in Kent waarbij naar astma onder kinderen gekeken werd, toonde aan dat voor elk bekend geval van astma er een kind met astma rondliep waarvan deze diagnose nog niet gesteld was. Al kinderen waarvan bekend is dat ze astma hebben krijgen medicijnen voor-geschreven. Veel ouders zijn niet gelukkig met deze gang van zaken, maar er is geen alternatief.

Of beter gezegd, er is wel een alternatief maar dat wordt steevast genegeerd. In het afgelopen jaar hebben in verschillende kranten artikelen gestaan waarin een geheel nieuwe behandelingswijze voor astma wordt beschreven. Deze methode bestaat eenvoudig uit het aanleren van een ander ademhalingspatroon. Vele patiënten meldden dat ze hun medicijnen niet langer nodig hebben en dat ze veel meer controle hebben over hun symptomen.

Eén zo’n tevreden klant is politicus (Member of Parliament) Jonathan Aitken, die zegt dat zijn symptomen erdoor verminderd zijn terwijl hij geen medicijnen meer nodig heeft. Ook Dr. John Stanley van de Nationale Volksgezondheidslaboratorium (de Public Health Laboratory) zegt: “Het heeft mijn leven veranderd. Voorheen kon ik nauwelijks de trap oplopen, en nu kan ik 15 km lopen. Ik gebruikte mijn luchtwegverwijder vier keer per dag, naast mijn dagelijkse dosis steroïden. Nu gebruik ik geen medicijnen meer”.

U denkt misschien dat dergelijke resultaten zeer welkom zouden zijn bij het Nationale Astmafonds, wiens motto is: “Herwin je gezondheid”. Tenslotte is het hun taak astmapatiënten bij te staan en hun klachten te verlichten. Bovendien maken de meeste patiënten zich zorgen over de enorme hoeveelheid medicijnen die ze moeten gebruiken.

Maar het Astmafonds reageert op informatie over de Buteyko Methode als volgt: “We adviseren mensen met astma sterk om geen geld te spenderen aan een methode die geen bewezen resultaten oplevert”. De reden die ze opgeven is dat ze niet op de hoogte zijn van enig wetenschappelijk onderzoek naar de methode.

Deze bewering maakt Christopher Drake, een Buteyko therapeut, razend. “Waarom zeggen ze dat het niet onderzocht is terwijl er een Australisch dubbelblind onderzoek is geweest in Australië waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in een Australisch medisch tijdschrift? Het was het meest veelbelovende onderzoek voor astmatische patiënten dat ooit is gepubliceerd”.

De Buteyko methode is ontwikkeld door de Russische fysioloog Professor Konstantin Buteyko. Het omvat zeker geen mystieke aspecten, maar is volledig gebaseerd op fysiologische inzichten. En toch blijkt het buitengewoon moeilijk om serieus genomen te worden door de medische wetenschap, die zich vooral richt op de toepassing van medicijnen.

De methode gaat dan ook wel uit van een revolutionair inzicht: namelijk dat het probleem dat astmapatiënten hebben is dat ze teveel ademen. De redenatie is als volgt. We weten allemaal dat we zuurstof inademen dat via de longen naar het bloed wordt afgegeven. En bij het uitademen gaat er CO₂ naar buiten.

Wat niet zo bekend is, alhoewel het in de fysiologische tekstboeken staat vermeld als het Verigo-Bohr effect, is dat we juist CO₂ in de longen nodig hebben om zuurstof aan het bloed te kunnen afgeven. Het lichaam heeft een hoeveelheid van ongeveer 6 procent CO₂ nodig, terwijl de hoeveelheid CO₂ in de lucht slechts ongeveer 0,03 procent is. Het lichaam heeft daarom de alveoli, hele kleine longblaasjes, ontwikkeld om CO₂ vast te houden. Maar bij een zware ademhaling wordt de hoeveelheid CO₂ in de longblaasjes minder.

Professor Buteyko heeft testen uitgevoerd op duizenden astmapatiënten en kwam tot de conclusie dat ze allemaal teveel ademhaalden. De optimale hoeveelheid is ongeveer 5 liter lucht per minuut, maar astmapatiënten ademden twee, drie of zelfs vier keer deze hoeveelheid. Het resultaat is dat het CO₂-niveau naar beneden gaat. Het lichaam reageert daarop door de luchttoevoer te beperken. Het is alsof het zeggen wil: “Stop met zoveel te ademen!”.

De essentie van de Buteyko methode is dat door de ademhaling te beperken, het CO₂-niveau weer ophoog gaat en de luchtwegen weer open gaan. Het is een interessante theorie en lijkt gemakkelijk genoeg uit te testen. Maar de geschiedenis van Buteyko in het westen is niet zo eenvoudig geweest.

Vijf jaar geleden kwam de Russische Buteyko therapeut Alexander Stalmatski naar Australië en begon daar de methode te onderwijzen. Australië heeft het hoogste percentage astmapatiënten ter wereld. Sinds hij begonnen is heeft hij de methode aan zo’n 6000 Australiërs geleerd, inclusief de voormalige Australische squash kampioene Karen Clonda. De interesse van de media was aanzienlijk.

Eén van de meest gedegen TV programma's werd gemaakt door Peter Wilkinson, een journalist met een eigen TV programma, “A Current Affair” , voor de omroep Channel 9.

“Ik ben nogal sceptisch ingesteld”, zegt Wilkinson, “maar deze techniek lijkt echt te werken”. Zijn team volgde twee groepen van elk dertig personen gedurende drie maanden en concludeerde dan de meerderheid erg veel baat had bij de cursus. Ze namen ook contact op met 100 ex-cursisten van het Buteyko centrum. Zo’n 60 tot 70 procent vertelde aan de onderzoekers dat ze veel verbetering hadden ondervonden. “Maar wanneer we al deze informatie aan de officiële astma-instanties geven wijken deze geen duimbreed”.

Dankzij de media-aandacht ontstond meer interesse voor de methode en dat heeft uiteindelijk tot een medisch onderzoek geleid, welke uitgevoerd werd door professor Charles Mitchell van de universiteit van Queensland. Veertig chronische astmapatiënten van middelbare leeftijd, die gemiddeld al 23 jaar astma hadden, werden in twee groepen verdeeld. De controle groep, met een gemiddelde leeftijd van 43 jaar, kreeg fysiotherapie, de normale ademhalingstechnieken die men van een logopedist of fysiotherapeut leert, en astma-educatie (o.a. over medicijngebruik). Aan de overigen, met een gemiddelde leeftijd van 48 jaar, werd de Buteyko methode onderwezen.

Zes weken na het onderzoek publiceerde de Australian Doctor een verhaal met als titel "Doktoren verbijsterd door succes Buteyko”. De eerste resultaten toonden aan dat er geen veranderingen waren in de controle groep, maar dat de mensen in de Buteyko groep hun gebruik van luchtwegverwijders met 90 procent verminderd hadden terwijl ze een verbetering van hun symptomen meldden. Acht maanden na het onderzoek had deze verbetering niet alleen stand gehouden maar hadden ze ook hun steroïdengebruik verminderd. De methode leek zijn bestaansrecht te hebben bewezen.

In feite was dit nog maar het begin van een bittere strijd dat nog steeds doorgaat, zelfs tussen de auteurs van het onderzoek. Professor Mitchell beschrijft de resultaten als indrukwekkend, oppervlakkig bekeken. De essentie volgens hem is dat het onderzoek geen objectief bewijs levert dat de patiënten beter werden. Hoewel ze minder medicijnen gebruikten en zeiden zich beter te voelen, toonde de FEV1 test (de piekstroommeting, een routine test om de mate van astma te meten) geen verandering.

Bovendien konden volgens Professor Mitchell de beweringen over het CO₂ gehalte niet gestaafd worden. “We hebben de CO₂-gehaltes gemeten en vonden geen verband tussen de patiënten wiens CO₂-niveaus omhoog waren gegaan en de patiënten wiens astma het meest verbeterde. Dus lijkt het erop dat CO₂ geen relevante factor is in het geheel”. Dit is, volgens Tess Graham, de Buteyko therapeute die de Buteykogroep onder haar hoede had, een geheel verkeerde interpretatie van wat er daadwerkelijk tijdens het onderzoek is gebeurd. “Het is absoluut onzin om te zeggen dat het verminderde medicijngebruik veroorzaakt werd door een psychologisch effect”, zegt ze, “Ik zou een enorm genie moeten zijn om mensen die al meer dan 20 jaar een medicijn hebben gebruikt ervan te overtuigen dat ze het niet meer moeten gebruiken enkel en alleen omdat ik het zeg”.

Graham, een fysiotherapeut, kwam voor het eerst in aanraking met de methode door haar eigen astmatische kinderen. Ze raakten alle symptomen kwijt door de techniek te leren. Inmiddels heeft Graham meer dan 700 patiënten getraind. Ze was woedend dat Mitchell niets zei over de geweldige resultaten. “Ze wilden eerst zelfs de patiënten aan het begin van het onderzoek niet testen op de aanwezigheid van verborgen hyperventilatie” vertelt ze, “Terwijl dat het centrale punt is in de Buteyko methode. We hebben de patiënten uit beide groepen gemeten waaruit bleek dat ze gemiddeld 14 liter per minuut ademden, en dat is drie keer de gezonde hoeveelheid”.

Na afloop was het gemiddelde van de Buteyko groep gedaald naar 9,6 liter per minuut, terwijl de hoeveelheid van de andere groep niet was veranderd. “Wat echter nog belangrijker is, is dat degenen die hun ademhaling het meest hadden teruggebracht ook hun medicijnen het meest konden reduceren. Dit toont dat er een logisch verband is tussen de Buteyko Methode en de vermindering van medicijnen. Maar niemand vertelt dat van het Astmafonds”.

Het Astmafonds neemt niet eens in overweging dat een teveel aan ademhalen een factor kan zijn bij astma. Het Britse Nationale Astmafonds stelt: “Er is geen bewijs dat een persoon met stabiele astma teveel ademhaalt”. Het onderzoek toont aan dat ze het bij het verkeerde eind hebben.

Gezien de positieve resultaten van het onderzoek en het aantal succesverhalen in de pers, is het niet verbazingwekkend dat de Buteyko supporters geloven dat ze genegeerd worden en dat de resultaten niet serieus genomen worden. “Het Astmafonds wil met alle plezier onderzoek ondersteunen naar alles dat te maken heeft met zaken die bijdragen aan astma, zoals huismijt, hondenharen, visolie en een gebrek aan lipides”, zegt Chris Drake, “Maar hun basis principe is dat astma ondoorgrondelijk is en niet geneesbaar. Kom met iets dat op genezing lijkt en ze worden ongerust. Op de dag dat de resultaten uit Australië binnenkwamen, bracht het Astmafonds een bericht naar buiten over nieuw onderzoek dat aantoonde dat margarine misschien een rol speelde. Margarine! Als we gelijk hebben wordt er een hoop nodeloos onderzoek gedaan”.

De Buteyko Methode: het leren van de Controle Pauze
De lessen van Chris Drake bij de Hale kliniek in Londen beginnen met een Controle Pauze. “Iedereen kan dit doen”, zegt hij, “Het geeft aan of je teveel ademhaalt of niet”. “Adem zachtjes in gedurende twee seconden, uit gedurende drie seconden, houdt dan je adem vast tot het oncomfortabel wordt”.
Minder dan 10 seconden betekent dat je serieuze gezondheidsproblemen hebt, minder dan 25 seconden betekent dat je niet gezond bent, 30 tot 40 seconden is OK, meer dan 60 seconden is uitstekend. Op de tweede dag begint het werken aan een verbetering van de Controle Pauze.
De deelnemers leren ademhalingsoefeningen en de Controle Pauze gaat langzaam omhoog. Chris Drake vertelt over voeding en welke producten beter vermeden kunnen worden, zoals melk, vis en kip. Iedereen krijgt ademhalingsoefeningen die drie keer per dag moeten worden gedaan.
Op de derde dag komen de eerste resultaten. Sommigen vertellen dat ze voor het eerst in jaren weer goed geslapen hebben, anderen gebruiken nu al minder medicijnen. Op de vijfde en laatste avond kunnen degenen die op de eerste avond hun adem maar 10 seconden konden vasthouden, dat nu 15 of 20 seconden volhouden. Iedereen krijgt een persoonlijk oefenprogramma mee naar huis waarmee ze hun astma aanvallen onder controle kunnen krijgen.