Neus

De meeste mensen denken bij "de neus" aan dat grappige uitsteeksel is dat je van buiten ziet ("hij heeft een grote neus", "mijn neus is gebroken geweest", "ik heb een wrat op mijn neus").

Maar het overgrote deel van je neus zit van binnen. Het wordt (1) de neusholte genoemd (je hebt er eigenlijk twee: links en rechts).

De bodem van de neusholte wordt gevormd door een bot: (2) Het hard gehemelte. Richting de keel gaat dit hard gehemelte over in (3) het zacht gehemelte (zoals de huig).

De bovenkant van de neusholte wordt gevormd door een aantal botten, waaronder (4) het zeefbeen.

Dat het lichaam een groot gedeelte van het hoofd gereserveerd heeft als neusholte zegt al iets over het belang van de neus.

Wat doet de neus?

1. Ruiken

De meeste mensen associëren de neus vooral met ruiken. Reukreceptoren in het neusslijmvlies onderzoeken de stofjes die je inademt. Vervolgens geven ze prikkels, via gaatjes in het zeefbeen, door aan de hersenen.

Ruiken is een bijzonder belangrijke functie van het lichaam. Vroeger, voor de T.H.T. labels op voedselproducten, moesten we vaak op onze neus afgaan om te bepalen of iets (nog) te eten was.

Maar de neus heeft een tweede, minstens zo belangrijke, functie.

2. De neus en de ademhaling

De neus zorgt ervoor dat de lucht die we inademen, geschikt gemaakt wordt voor de longen. De lucht in de longen is warm (37 ^oC), schoon en vochtig (100% luchtvochtigheid). De lucht die we inademen kan koud, vies en droog zijn.

Ongeschikt voor "menselijke consumptie".

Kijk je naar wat de neus met de ingeademde lucht doet, dan zie je allereerst dat de lucht door (1) twee neusgaten naar binnen komt.

De lucht gaat dan de twee neusholtes in. Elke neusholte is opgevuld met (2, 3, 4) een drietal neusschelpen.

Die neusschelpen zijn een soort radiatorvinnen die bekleed zijn met een dik slijmvlies. Dit slijmvlies zorgt er voor dat de langsstromende lucht verzadigd wordt met vocht (je neus maakt 1 liter slijm per dag!).

Bovendien is het slijmvlies goed doorbloed, en lopen de bloedvaten net onder de oppervlakte (dat is ook de reden dat je gemakkelijk een bloedneus kan krijgen). Bloed is lekker warm, en zo wordt de lucht die langs stroomt opgewarmd.

Ook zorgen de plooien van de neusschelpen voor een turbulentie in de luchtstroom zodat de kleinere stofdeeltjes en bacillen die ingeademd worden neerslaan in het slijm dat geproduceerd wordt. En dat slijm bevat stofjes die bacillen kunnen doden.

Er wordt voortdurend nieuw slijm gemaakt (1 liter per dag dus), dat vervolgens langzaam afgevoerd wordt richting de keel. Slik je het door, dan gaat het slijm naar de maag. Maagsap is erg zuur. Met een pH van ongeveer 2 doodt het bijna alles.

Adem je door je mond, dan kan de droge, vieze, koude lucht die je inademt zo maar je longen bereiken. Dat is niet goed.

Wanneer je dit alles weet, is de boodschap wel duidelijk: het lichaam wil graag dat je door je neus ademt. Dus doe dat ook. Altijd, bij alles dat je doet.

3. NO productie

In de neus wordt veel stikstofoxide (NO) gemaakt.

Onderzoek van de laatste 25 jaar laat zien dat NO een aantal functies heeft. Zo ondersteunt NO het immuunsysteem.

Het doodt virussen. Ook corona-virussen. 

Ook verwijdt NO de bloedvaten (en kan zo een rol spelen in het voorkomen van hartaanvallen).

Door de neus ademen betekent dat het NO vanuit de neus in de longen en het bloed terecht kan komen, waar het zijn werk kan doen.