Slaapapneu

Wat is slaapapneu?

Apneu betekent "adem stilstand". Bij slaapapneu gebeurt dit terwijl je slaapt. Eén van de vervelende dingen van zo'n apneu is dat je elke keer half-wakker schrikt. Het beïnvloedt dus duidelijk de kwaliteit van je slaap.



Artsen spreken officieel pas van slaapapneu wanneer de adempauzes vaker dan 5 keer per uur optreden en langer dan 10 seconden duren. Dat zijn best verrassende cijfers als je er over nadenkt: blijkbaar vindt men dat het allemaal nog wel meevalt als je daaronder blijft.

Omdat je bij een apneu niet ademt, stroomt er geen verse zuurstof de longen binnen. Het bloed dat door de longen stroomt, neemt steeds minder zuurstof op. Normaal gesproken is de zuurstofverzadiging van het bloed ongeveer 97%. Bij een apneu kan tot ver onder de 70 % dalen.

Twee vormen van slaapapneu

Er zijn twee types slaapapneu: Centraal Slaap Apneu Syndroom (CSAS) en Obstructief Slaap Apneu Syndroom (OSAS).

Bij CSAS gaat er iets fout in de hersenen: blijkbaar stopt het ademhalingscentrum in de hersenen even met het versturen van een ademhalingsprikkel naar de ademhalingsspieren.

Bij OSAS (de vorm die verreweg het meeste voorkomt) valt de keel dicht, zodat daardoor de ademhaling stopt.

Op het plaatje zie je iemand die op de rug ligt te slapen (nooit doen: slaap nooit op de rug want dit maakt de adem veel zwaarder. Ik heb met mensen gewerkt die alleen wanneer ze op hun rug sliepen apneu's kregen).



Bij (1) zie je de normale ademhaling waarbij dat de lucht gemakkelijk naar binnen en buiten kan. En je ziet de onderdelen die een rol spelen bij slaapapneu: de tong, het zacht gehemelte en de huig.



Bij (2) zie je wat er gebeurt als iemand snurkt. Snurken is een indicatie dat iemand Obstructief Slaap Apneu kan ontwikkelen. De tong, het zachte gehemelte en de huig zakken naar beneden en sluiten gedeeltelijk de luchtpijp af. De ademhaling wordt moeilijker, en je begint "geluid te maken".



Bij (3) valt de keel echt dicht en kan er geen lucht meer door: Dat is een echte apneu. De zuurstofverzadiging van je bloed daalt sterk, totdat het op een gegeven moment zo laag is dat er een sterke aandrang komt weer te ademen. De ademhaling komt dan vaak met een diepe zucht weer opgang.

De gevolgen van slaapapneu

Het eerste probleem bij slaapapneu is dat iemand niet goed uitrust. Bij een apneu schrikt iemand toch min of meer wakker zodat het moeilijk kan zijn in een diepe slaap te komen. Grote vermoeidheid overdag en snurken zijn aanwijzingen dat slaap apneu in het spel kan zijn.

Verder is slaapapneu een ziekte die op de langere termijn behoorlijk wat gevolgen voor je lichaam kan hebben. Om eens wat te noemen: snel geïrriteerd zijn, slechte concentratie, hoofdpijn, hoge bloeddruk, hartkloppingen, depressiviteit, erectieproblemen, rusteloze benen, spierpijn, hoge bloeddruk, diabetes, schildklierproblemen, hart en vaatziekten en glaucoom.

Bovendien is bekend dat mensen met ernstige, onbehandelde slaapapneu meer auto-ongelukken veroorzaken (men valt is slaap achter het stuur). Wanneer officieel slaapapneu vastgesteld is, moet je dit laten behandelen: anders mag je niet meer autorijden.

De diagnose

Soms is het de partner die als eerste doorkrijgt dat er iets niet klopt: wanneer je naast iemand ligt die stevig ademt en dan stopt met ademen is dat zeer verontrustend.

Verder zijn er vaak aanwijzingen dat er iets niet klopt, zoals overdag vaak wegdommelen. Er is een test ontwikkeld die dit in kaart brengt: de Epworth Sleepiness test.

Bestaat het vermoeden dat je slaapapneu hebt, dan kan je huisarts je doorsturen naar een slaapkliniek. Vaak wordt er dan een slaaponderzoek gedaan. Daarbij krijgt apparatuur mee naar huis, of je blijft slapen in een kamer van de slaapkliniek.

De reguliere behandeling van slaapapneu

Is er slaapapneu vastgesteld, dan zijn er een aantal reguliere mogelijkheden. De drie meest gebruikte zijn:

(1) Een beugel. Dat noemt men een MRA (mandibulair repositie apparaat). De MRA beugel moet speciaal aangemeten worden, en wordt gebruikt bij lichte tot matige OSAS (bij Centraal Slaap Apneu heeft deze beugel geen zin).



De beugel gaat over de tanden heen, en duwt de onderkaak naar voren. Het idee is dat zo het zachte gehemelte en de huig ook naar voren getrokken worden, en dat daardoor de kans dat de keel dichtvalt kleiner wordt.

(2) Een CPAP. De tweede maatregel, één waar veel mensen met slaapapneu mee te maken krijgen, is een CPAP. Dat is een soort "omgedraaide stofzuiger", het apparaat blaast lucht.



Wanneer je gaat slapen sluit je het apparaat via een slang en masker aan op je gezicht, en dan blaast het apparaat de hele nacht lucht bij je naar binnen. De bedoeling is dat de overdruk de luchtwegen openhouden.

Er zijn een aantal soorten CPAP's. Sommige apparaten werken met een vaste druk, anderen volgen de ademhaling en variëren de druk.

(3) Een operatie. Daarnaast kan een slaapapneupatiënt zich laten opereren. De meest uitgevoerde operatie (ik heb de indruk dat men er langzaam van terugkomt. Het geeft relatief vaak complicaties en de effectiviteit is twijfelachtig) is het (gedeeltelijk) verwijderen van het zachte gehemelte en de huig.

Slaapapneupatiënten met veel overgewicht krijgen wel eens een maagverkleining.

Buteyko's visie op slaap apneu

Volgens de longarts Konstantin Buteyko hebben mensen die chronisch hyperventileren, die dus voortdurend te veel ademen, een veel grotere kans op slaapapneu. Hij gaat zelfs zo ver te stellen dat chronische hyperventilatie dé oorzaak van slaapapneu is. Het schema legt dit uit.

Het is handig, om het schema goed te begrijpen, dat je iets van ademen en gezondheid af weet. 

Iemand die slaapapneu heeft ontwikkeld, zal (1) chronische hyperventileren. Wat betekent dat (2) de hoeveelheid koolzuurgas in het bloed laag is.

Wanneer deze persoon gaan slapen, zal (3) de ademhaling nog zwaarder worden (dat is een natuurlijk fenomeen: de ademhaling van bijna iedereen is tegen een uur of vier in de ochtend het zwaarste). Die zwaardere ademhaling zorgt ervoor dat (4) iemand nog veel meer CO₂ verliest.

Koolzuurgas (CO₂) is geen afvalstof van het lichaam, maar essentieel voor het goed functioneren van alle cellen. Het lichaam zal daarom, wanneer de hoeveelheid koolzuurgas in het bloed te laag dreigt te worden, drastische maatregelen nemen. Het lichaam (5) creëert een apneu. Het gooit "de poort dicht". Zodat er geen koolzuurgas meer kan ontsnappen uit de longen en het bloed.

Tijdens een apneu stijgt de hoeveelheid CO₂ in het bloed snel. Totdat het niveau zo hoog is, dat het ademhalingscentrum in je hersenen alarm slaat, en je een heel sterke aandrang voelt weer te ademen: (6) je ademhaling komt weer op gang.

Maar even later kan het zijn dat je weer wat dieper gaat ademen (Stap 3) en dan begint het hele feest (Stap 4, 5 en 6) opnieuw.

Wanneer je de functie van slaapapneu eenmaal begrijpt, is het al snel duidelijk wat de oplossing is: zorgen dat Stap 1 (chronische hyperventilatie) sterk afneemt, zodat ook (Stap 2) het verlies van CO₂ sterk vermindert. De volgende Stappen (3 t/m 6) blijven dan 's nachts achterwege.

De Buteyko Methode en slaapapneu

De Buteyko Methode is er op gericht de ademhaling stap voor stap rustiger te maken. Daardoor zal men ook 's nachts rustiger gaan ademen, waardoor de slaap apneu afneemt en uiteindelijk verdwijnt.

ik heb zo langzamerhand meer dan 100 cursisten met slaapapneu gezien, en ik kan zeggen dat het succespercentage hoog is. Ik schat dat meer dan 60% van de cursisten met een CPAP machine, deze na enkele maanden niet meer nodig heeft. Soms laten ze dit dan testen in een slaapkliniek.

Verhalen en uitspaken van cursisten met slaap apneu

Verhaal van Adriaan

Verhaal van Bea

Verhaal van Jan (link naar zijn website)

 

 

---