Wat veroorzaakt een ontregeld ademhalingscentrum?

Een goede vraag is waarom mensen verkeerd ademen. Konstantin Buteyko noemt een aantal oorzaken.

1. Uit vrouwen die hyperventileren worden kinderen geboren die hyperventileren

Wanneer je er eens rustig over nadenkt is dit heel logisch. Een vrouw die hyperventileert heeft een lage hoeveelheid koolzuurgas (CO₂) in het bloed. Wanneer ze zwanger raakt, dan wordt de foetus gevoed door haar bloed. Ook de foetus ontwikkeld in de loop van de maanden een ademhalingscentrum. En dat is dan gewend aan een lage concentratie koolzuurgas in het bloed.

2. Het geloof dat diep ademen goed is

Mensen die weinig van ademen begrijpen, denken nog wel eens dat diep ademen goed is omdat het lichaam dan veel zuurstof op kan nemen. Dat idee is onzinnig, zoals het Bohr effect laat zien.

Zuurstof wordt in het bloed direct gekoppeld aan hemoglobine (er zit bijna geen losse zuurstof in het bloed. De longen werken zo goed dat het hemoglobine bij iedereen (behalve bijvoorbeeld bij longemfyseem-patiënten of mensen met slaapapneu) volledig verzadigd is met zuurstof. Er kan niet meer bij (en dat is ook nergens voor nodig want we gebruiken maar een klein gedeelte van de zuurstof die we inademen). Dieper ademen brengt geen extra zuurstof in het bloed.

Maar bij een diepe ademhaling verliezen we wél veel koolzuurgas. En een belangrijke functie van koolzuurgas is dat het de zuurstofafgifte van het hemoglobine naar de lichaamsweefsel (zoals spieren, hersenen) stimuleert.

Zonder voldoende koolzuurgas in het bloed blijft zuurstof aan het hemoglobine plakken, en krijgen organen minder zuurstof. Dat is het vreemde van een diepe ademhaling: je ademt meer, maar je lichaam krijgt minder zuurstof.

En toch snappen veel mensen dit niet. Wanneer je er op gaat letten, ziet je het misverstand dat diep ademen goed voor je is overal opduiken. Een presentator van een televisiespelletje die een zenuwachtige kandidaat gerust stelt met de woorden "Haal maar even diep adem".

Naar yogales gaan en een diepe buikademhaling leren.

Vrouwen die bij een zwangerschapscursus leren "Puffen", om daarmee straks de weeën op te vangen.

De Iceman (Wim Hof) die mensen stimuleert diep te ademen om zo het lichaam te vullen met zuurstof.

Etc.

Dit allemaal vanuit een zeer gebrekkige kennis van wat er bij de ademhaling werkelijk in het lichaam gebeurt.

3. Stress

Stress is een belangrijke oorzaak van chronische hyperventilatie.

Wanneer we onder stevige stress staan, schiet het lichaam in de vecht/vlucht reactie. Wat o.a. betekent dat we zwaarder ademen.

Wanneer deze stressperiode lang duurt, went het ademhalingscentrum aan het lagere koolzuurgasgehalte dat bij een diepe ademhaling hoort. Zelfs

wanneer je na enige tijd uit de stress komt, blijf je te diep ademen.

Veel mensen die last hebben van chronische hyperventilatie kunnen een bepaalde stressvolle tijd aanwijzen waarna “Het allemaal begonnen is”.

4. Voeding

Verkeerde voeding kan de ademhaling opjagen. Zo wil koffie (cafeïne lijkt erg veel op adrenaline) de ademhaling nog wel eens opjagen.

Tijdens een Buteyko-cursus kijken we daarom goed naar voeding.

5. Gebrek aan fysieke inspanning

Ons lichaam is gemaakt voor stevige arbeid. Een probleem is echter dat steeds meer mensen werk hebben waarbij ze een groot gedeelte van de dag stilzitten. De productie van koolzuurgas blijft de hele dag laag, terwijl men vaak wel wat gestrest bezig is met allerlei zaken. En stress leidt weer tot een diepere ademhaling.

6. Te fanatiek sporten

Ook fanatiek sporten (vooral duursporten) en daarbij niet goed op de ademhaling letten, kan op de langere termijn problemen geven. Er wordt weliswaar tijdens sport veel koolzuurgas geproduceerd in het lichaam, maar duursporters hebben de neiging dit door een diepe ademhaling snel weer kwijt te raken. Daardoor worden sommige astmapatiënten bijvoorbeeld benauwd tijdens of na sport. En veel topsporters krijgen na afloop van hun carrière lichamelijk problemen.

Tijdens een Buteyko-cursus leer je hoe je op een verantwoorde manier kunt sporten. Bovendien bestaan er speciale oefeningen voor topsporters.

7. Diep ademen tijdens slapen

Veel mensen ademen heel zwaar in de vroege ochtend, rond een uur of vier. En hoe zwaarder we ademen, hoe meer koolzuurgas we kwijt raken.

Tijdens een Buteyko cursus leer je hoe je dit kunt voorkomen.